Bimen Şen

BİMEN ŞEN

   1872 - 26.8.1943

         Ermeni asıllı Bimen Şen, Bursa’da doğmuştur. Babası Kazpar Dergazaryan olup rahip idi. Ailesinde de mûsıkî meraklıları olan Bimen Şen’in kardeşleride mûsıkî ile uğraşıyorlardı. Bimen Şen küçük yaşlarda sesinin güzelliği ile dikkatleri çekti ve 8 yaşlarında Bursa Ermeni Kilisesinde ilâhi okumaya başladı. Gün geçtikçe adı yakın çevrede yayılıyordu.

Özellikle Bimen Şen’in ilâhi okuduğu günler bu tavırlı ve etkileyici sesi dinlemek için mûsıkî sever Türkler de kiliseyi doldurmaya başladı. 3 yıl kadar bu durum devam etti. O günlerde bir sebeple Bursa’ya gelen Hacı Arif Bey, Bimen Efendi’nin sesini çok beğendi ve ondaki yeteneği anladı. Ona bir iki eser geçti. Sonra da mûsıkîde ilerlemek istiyor ise İstanbul’a gitmesi gerektiğini söyledi.

Bimen Şen, Hacı Arif Bey’in kendisine yaptığı bu tavsiyeyi hiç unutmadı ve ailesinin karşı koymasına rağmen 14 yaşlarında iken İstanbul’a geldi. İlk günleri arayış içinde geçen Bimen Şen, parası bitince sıkıntıya düştü ve tek çıkar yol olarak düşündüğü kiliseye başvurarak ilâhi okumaya başladı. Bimen Efendi’nin sesinden etkilenen bir banker onun hikâyesini de dinleyince hemen yanında bir iş verdi. Böylece Ermeni banker ve kilise arasında günlerini geçiren Bimen Şen, diğer zamanlarında da Türk Mûsıkîsini öğrenmeye gayret ediyordu. Bir süre sonra serbest ticaretle uğraşmaya başlayan Bimen Şen, böylece maddi sorunlarını halletti. Bir yandan sarraflık yaparken diğer taraftan Rahmi Bey, Cemil Bey, Şevki Bey, Kanuni Hacı Arif Bey gibi dönemin üstadları ile bir arada olup, onlardan yararlanmaya çalışıyordu.

Bu yıllardan sonra Bimen Şen, yapmış olduğu besteleri ile de ünlenmeye başladı. Hanende olarak aranılan bir ses idi. Çok özel dinleyicileri vardı. Süleyman Nazif, Bimen Şen’in okuyuculuğuna olan hayranlığını şu beyitle ifade etmek istemiştir.

“Edebî nâzımdır san’at-ı feryâdımızın

Öperiz ağzını hep Bimen-i üstâdımızın„

   Bimen Şen şarkı formunun en önemli bestekârlarındandır. Fasıl mûsıkîsi üslubuna uygun eserlerin yanısıra fevkalâde zevkli, klâsik şarkı kurallarına uygun, lirik, melodik şarkıları da vardır. Bazı şarkıları halk arasında özellikle fasıl mûsıkîsinde çok tutmuştur. Bu tür eserlerinde farklı bir üslub hakimdir.Bimen Şen için”Fasıl musıkisini ihya eden bestekâr “ demek yanlış olmaz.O dönemlerde yapılan her türlü saz meclislerinde , her kesime hitab edebilecek güzel eserlere sahib olan Bimen Şen’in, çok üretken bir bestekâr oluşu da onun ayrı bir yönüdür. Düzenli ders almayışı, belirli bir hocadan tam manâsıyla yararlanmış olmaması bestekârlıkta onu belirli bir kişinin etkisinden korumuş, adeta kendi üslubunu oluşturmuştur.

Atatürk döneminde de zaman zaman Dolmabahçe Sarayı’nda Ata’nın huzurunda okuyanlardan biri idi. Aynı zamanda o devir radyo icracılarındandı. Bir gazete söyleşisinde şunları söylemiştir.”.........Altı yüzden fazla eserim vardır.Bana en kuvvetli ilhamı en kuvvetli güfte verir.Ben en güzel eserlerimi yatakta yaparım.En güzel eserler içime gece yarıları uyandığım zamanlar doğar.Ömrümde elime bir tek mûsıkî aleti almış değilim ve bestekâr olduğum halde, tek nota bilmem. Şarkıları düm tek usulü ile besteler sonra notistime yazdırırım. Ben hayatımı sarraflıkla, ticaretle kazandığım için, şarkılarımdan maddi bir çıkar beklemedim. Ücret diye verilen altın keselerini çok defa geri çevirmişimdir. Bir küskünlük, bana bu son altı seneyi piyasadan uzak geçirtti. İşsizlik çektiğim bu yılları, satıp yiyerek geçirdim.”

     Bimen Şen 800’e yakın eser bestelemiştir. Fakat bunların birçoğu kaybolmuştur. Şamlı İskender, 220 civarındaki eserinin notasını yayınlamıştır. Bunlar da ölümünden 10-15 yıl önceki eserlerden seçildiği için son yıllarda bestelediklerini kapsamaz.

     Bimen Şen, Şen soyadını Kürdî’li Hicazkâr şarkısı “Yüzüm şen, hâtıram şen, meclisim şen, mevkıim gülşen„ şarkısının çok sevilmesi üzerine almıştır. Yaşadığı sürece bestekâr ve hanende olarak çok sevilip sayılmıştır. 26 Ağustos 1943 yılında öldüğünde büyük bir kalabalıkla beraber, Lem’i Atlı, Neyzen Rıza Bey, Dürrü Turan, Sadeddin Kaynak, Artaki Candan, İbnülemin Mahmud Kemal gibi zamanın önde gelen isimleri, onu Balıkpazarı Ermeni Kilisesinde yapılan tören sonrası son yolculuğuna uğurlamıştır. Feriköy Ermeni Mezarlığında yatmaktadır.

    Bimen Şen’in 37 makamdan bestelediği 250 eser günümüze ulaşmıştır. Kürdî’li Hicazkâr, Hicâz, Hüzzâm, Hüseynî ve Uşşâk makamlarını daha çok kullanmış olup, 3 adet de marş bestelemiştir.